Một số biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại ở Mía

Hình ảnh ruộng mía

1. Các loại sâu bệnh hại cây mía thường gặp

Trước khi nắm được một số biện pháp phòng trừ, sâu bệnh chúng ta cùng tìm hiểu qua các loại sâu bệnh hại thường gặp nhất ở Mía.

1.1. Bọ trĩ hại mía

Bọ trĩ là một trong những loại sâu bệnh hại mía nguy hiểm mà bà con nông dân cần chú ý, chúng thường ẩn nấp bên trong lá ngọn để hút chất dịch. Lá cây mía bị hại nặng sẽ có màu vàng hoặc đỏ và không thể xòe ra được rồi khô chết. Thời kỳ khô hạn là lúc bọ trĩ phát sinh mạnh mẽ và gây hại mạnh do khô hạn làm ảnh hưởng đến sinh trưởng của mía như lá ngọn lan tỏa ra càng chậm thì càng lợi cho bọ trĩ gây bệnh hại.

1.2. Sâu đục thân hại mía

Sâu đục thân hại mía

Sâu đục thân hại cây mía có 2 loại là sâu đục thân chấm đen và sâu đục thân mình hồng. Loại sâu đục thân chấm đen có đặc điểm màu vàng sáng, trên lưng mỗi đốt có 4 chấm đen. Khi thành trùng là bướm màu vàng nâu, trên cánh có chấm đen và cánh dưới màu trắng. Sâu đẻ trứng ở phiến dưới lá thành 2 hàng chồng lên nhau. Sau khi trứng nở khoảng 2 tuần, sâu sẽ chui xuống bẹ lá, có khi nó làm nhộng trong cây mía.

Sâu thường gây hại trên cây mía vào đầu thời kỳ cây mía được 1 – 2 lóng. Cây mía bị sâu đục thân có thể bị héo ngọn, gãy ngang thân hoặc bị cằn cỗi không thể phát triển được. Khi ngọn mía bị gãy, các chồi cây sẽ lên nhiều và trở thành chồi không có tác dụng, năng suất giảm.

1.3. Rệp sáp hại mía

Hiện nay xã Bản Giang là xã có diện tích trồng mía nhiều nhất huyện Tam Đường (cũ), tỉnh Lai Châu trong 10 năm nay từ trồng mía bán cây giúp nhiều hộ dân trên địa bàn xã có thu nhập cao, theo bà con và chính quyền địa phương trồng mía đem lại hiệu quả kinh tế cao gấp 3 đến 4 lần so với trồng ngô, lúa. Tuy nhiên năm nay do ảnh hưởng của mưa nhiều và thời tiết mưa nắng xen kẽ nên các loại côn trùng bò lên thân cây mía nhất là kiến làm một số diện tích mía bị nhiễm rệp mà rệp là một trong các loại sâu bệnh hại cây mía điển hình, thường xuất hiện vào khoảng tháng 6, tháng 7. Chúng bám vào những đốt mía phía trong bẹ lá để hút chất dinh dưỡng. Nghiêm trọng hơn là tiết ra dịch ngọt để thu hút kiến cộng sinh với rệp, khiến tình trạng thêm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến năng xuất thu hoạch thấp.

Hình ảnh: Mía bị nhiễm rệp xơ bông trắng, kiến bò lên làm tổ

1.4. Bọ hung đen hại gốc mía

Bọ hung cùng với sâu non được cho là “hung thần” của gốc mía hoặc những phần thân nằm sát mặt đất. Chúng sẽ tấn công và hút chất dinh dưỡng ở phần gốc. Và khi gốc mía bị hư thì cây mía sẽ khó có thể phát triển được. 

Bọ hung trưởng thành ít lôi cuốn bởi ánh sáng đèn, bò nhiều, ít bay, đầu mùa mưa vũ hóa. Sau khi vũ hóa sống quanh gốc mía, ăn thêm 1 – 2 ngày thì đẻ trứng.

Sâu non mới nở tập trung trên lá cờ hoặc đỉnh lá, gặm những biểu mô mềm của lá. Cuối tuổi 1 sang tuổi 2 ăn những phần cứng hơn. Đặc biệt đến tuổi 3, chúng di chuyển xuống phía dưới tìm những phần của mía đục vào. Bọ trưởng thành gặm phá gốc thân mía khá mạnh, ban ngày thường nằm ngay trong các hốc lõm ở gốc thân mía.

Mức độ phát sinh gây hại của bọ hung đen có liên quan đến một số yếu tố ngoại cảnh như.

+ Thời tiết: Những năm thời tiết tháng 3, tháng 4 ấm áp, có mưa sớm thì bọ trưởng thành xuất hiện sớm và có thể gây hại nặng.

+ Thời vụ: Mía tơ vụ xuân thường ít bị hại hơn so với mía vụ thu.

+ Mía để lưu gốc: Là nơi tích luỹ nhiều sâu hại mía nói chung và bọ hung hại mía nói riêng. Thời gian từ tháng 1 đến tháng 3 năm sau, sâu non tuổi 3 thường cư trú và gây hại nặng đối với những ruộng mía.

1.5. Bệnh đốm vòng, bệnh than hại mía

Đây là những bệnh rất hay gặp trên cây mía. Bệnh đốm vòng thường gặp trên các lá già ở cuối thời kỳ sinh trưởng của cây mía, bệnh thường xuất hiện với dấu hiệu đầu tiên là những chấm hình thoi hoặc hình bầu dục. Kích thước bệnh từ 2 – 3, 5 – 10mm, có màu xanh thẫm, màu nâu sau chuyển sang màu đỏ nâu, bệnh phát triển mạnh sẽ có viền vàng bao quanh. Vết bệnh đốm vòng phân bố không quy tắc, phát triển dần dần và hợp thành từng đám lớn, giữa vết bệnh khô chết và xuất hiện nhiều chấm đen. Bệnh này rất hay gặp trên cây mía và nó thường hại các lá già.

Bệnh than là một trong những bệnh hại thường gặp trên cây mía, cây trồng mắc phải bệnh này sẽ bị giảm năng suất. Bệnh than thường gặp ở hầu hết các vùng trồng mía. Cây mía bị bệnh sẽ trở nên còi cọc, biến dạng từ ngọn đâm roi dài tới hàng mét, uốn cong xuống được bọc bởi một màng mỏng trắng, bên trong chứa đầy bao tử nấm dần chuyển sang màu đen. Bào tử nấm khi chín dễ bung ra và bay theo gió, nước mưa khiến lây lan sang các vùng khác. Bào tử nấm luôn tồn tại trong đất, khi có điều kiện thuận lợi thì chúng sẽ phát triển gây hại.

Lưu ý: Cây mía bị bệnh than thường đẻ rất nhiều nhánh.

2. Cách nhận diện sâu bệnh hại cây mía

- Khi mắc một trong các loại sâu bệnh nói trên thì cây mía sẽ xuất hiện những dấu hiệu bất thường như sau:

+ Lá mía bị hư hại, có màu vàng hoặc đỏ, không xòe ra được mà khô dần rồi chết.

+ Cây mía còi cọc, cằn cỗi, kém phát triển, bị gãy ngọn hoặc gãy ngang thân cây. 

+ Cây mía bị biến dạng với phần ngọn dài hàng mét, uốn cong xuống hoặc không mọc thẳng đứng mà đẻ nhánh rất nhiều. 

+ Cây mía mất khả năng tạo lóng hoặc có tạo lóng nhưng lóng rất ngắn và đốt thì kéo dài ra.

Hình ảnh: Mía bị đục hư hết phần thân bên trong, gây thiệt hại nặng nề về chất lượng và năng suất 

3. Những tác hại do sâu bệnh hại cây mía gây ra

Khi bị sâu bệnh, cây mía khó hoặc không thể phát triển, thậm chí là mất khả năng tạo lóng và đẻ nhánh. Song song đó, với những cây mía đã lớn và thu hoạch thì khi chẻ ra sẽ thấy có những sọc đỏ bên trong. Cùng với đó là mùi vị hơi chua, không được ngọt thanh khiết.

Tất cả điều này ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng mía thu hoạch gây thiệt hại đáng kể cho bà con nông dân. 

4. Những biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại cây mía tốt nhất

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, bà con nông dân nên chủ động thực hiện những biện pháp phòng trừ các loại sâu bệnh hại cây mía để giảm thiểu thiệt hại.

 Dưới đây bà con cần nắm một biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại cây mía như sau:

+ Chọn giống kháng sâu đục thân mía.

+ Trước khi bắt đầu trồng bà con cần chuẩn bị kỹ đất trồng, xung quanh ruộng trồng mía cần được làm sạch cỏ dại, tàn dư thực vật và nếu phát hiện ổ trứng cần đem đi tiêu hủy ngay.

+ Sau khi trồng, bà con nên bón phân đầy đủ, chăm sóc làm cỏ kịp thời. Những ruộng mía để lưu giống sau khi thu hoạch xong phải vệ sinh xử lý triệt để mầm mống sâu bệnh hại.

+ Để phòng trừ tốt rệp sáp, người nông dân cần chọn hom mía sạch rệp, bóc bẹ lá và ngâm nước vôi trước khi trồng cây. Không nên trồng xen kẽ các vụ mía. Nếu thấy rệp sáp nhiều, bà con nên có biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại bằng cách tiến hành bóc lá và dùng tay để giết rệp hoặc dùng thuốc Supracide 40ND pha với nước, nồng độ là 0.1 – 1.15% phun ướt đẫm khắp thân và lá mía bị bệnh.

+ Chọn đất trồng kỹ lưỡng, đảm bảo độ dốc dưới 100 độ, đất được làm sạch cỏ dại, tàn dư thực vật. Nếu có ổ trứng thì phải nhanh chóng đi tiêu hủy.

+ Chọn giống mía phù hợp với đất canh tác. Cùng với đó là cách nhân giống hợp lý, đảm bảo cây con có sức đề kháng tốt nhất. 

+ Chọn thời điểm canh tác theo vùng miền bởi mỗi vùng miền có điều kiện thời tiết khác nhau. 

+ Bón phân đầy đủ, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của từng vùng.

+ Với ruộng mía lưu lại cho vụ sau thì phải dọn dẹp, vệ sinh, xử lý triệt để mầm bệnh.

+ Chủ động phun thuốc phòng trừ bệnh hoặc phun ngay khi phát hiện cây mía bị bệnh. 

+ Với những cây mía bệnh nặng, nên chặt bỏ và thu gom ra khỏi vườn ruộng, sau đó tiêu hủy để tránh sự lây lan ra các cây khác. 

+ Bà con nông dân nên chủ động thăm vườn mía thường xuyên để kịp thời phát hiện những bất thường trên cây mía. 

Để việc phun thuốc phòng trừ các loại sâu bệnh hại cây mía được thuận lợi, dễ dàng và hiệu quả, bà con có thể lựa chọn giải pháp đầu tư máy bay nông nghiệp. Với thiết bị này, người nông dân không phải tiếp xúc trực tiếp với hóa chất độc hại, đảm bảo an toàn cho sức khỏe./.