CHỦ ĐỘNG ỨNG PHÓ TRƯỚC NGUY CƠ DỊCH TẢ LỢN CHÂU PHI BÙNG PHÁT TRỞ LẠI

Để chủ động trong công tác phòng, chống và ngăn ngừa sự lây lan của bệnh Dịch tả lợn Châu Phi kịp thời, hạn chế thiệt hại cho người chăn nuôi, Trung tâm Khuyến nông và kỹ thuật nông nghiệp, nông thôn khuyến nghị người chăn nuôi áp dụng một số biện pháp phòng, chống dịch bệnh sau:

1. Khi chưa có dịch xảy ra

- Thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi là giải pháp phòng bệnh hiệu quả nhất và quan trọng nhất. Thường xuyên vệ sinh, sát trùng, tiêu độc tại các cơ sở, vùng chăn nuôi, các phương tiện vận chuyển, dụng cụ chăn nuôi, các chợ, điểm buôn bán, giết mổ... bằng vôi bột hoặc hóa chất.

- Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về quản lý, vận chuyển, kiểm dịch động vật và sản phẩm động vật. Tất cả phương tiện trước và sau khi vào khu chăn nuôi phải được khử trùng, tiêu độc. Tuyệt đối không để phương tiện vận chuyển của thương lái, phương tiện vận chuyển thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y đến gần khu vực chăn nuôi.

- Hạn chế tối đa người ra vào khu vực chuồng nuôi. Không cho phép người lạ, khách tham quan, hoặc bất kỳ ai từng tiếp xúc với trại lợn khác vào khu chăn nuôi. Người chăn nuôi, công nhân, kỹ sư,… và khách thăm quan (khi được cho phép) phải tuân thủ quy trình khử trùng trước và sau khi vào khu vực chăn nuôi: phải thay bảo hộ lao động, sát trùng tay, nhúng ủng hoặc giầy, dép vào hố khử trùng.

- Sử dụng thức ăn có nguồn gốc rõ ràng, còn hạn sử dụng, đảm bảo chất lượng và an toàn. Bổ sung chế phẩm sinh học trong thức ăn để tăng khả năng tiêu hóa, sức đề kháng cho lợn.

- Nguồn nước sử dụng cho chăn nuôi lợn phải đảm bảo sạch, an toàn; Tuyệt đối không sử dụng nước sông, ngòi, ao, hồ… làm nước uống, nước rửa chuồng, rửa dụng cụ chăn nuôi, tắm cho lợn.

- Kiểm soát động vật trung gian truyền bệnh như chó, mèo, chuột, chim, ruồi,... Chó, mèo phải được nuôi nhốt, không thả rông; không được nuôi gia súc, gia cầm khác trong khu chăn nuôi lợn. Thường xuyên vệ sinh khu vực xung quanh chuồng nuôi; loại bỏ nơi chứa rác thải, cắt cỏ dại; không để thức ăn dư thừa trong máng, sàn. Định kỳ phun thuốc diệt chuột, ruồi, muỗi, gián...

- Kiểm soát và chủ động thực phẩm sử dụng cho con người trong khu chăn nuôi: Không sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc. Không mang thịt lợn, các sản phẩm chế biến liên quan đến thịt lợn chưa được nấu chín từ bên ngoài vào khu vực chăn nuôi.

- Thực hiện nghiêm túc việc tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin để tăng cường sức đề kháng cho đàn lợn. Trên thị trường Việt Nam hiện có 02 loại vắc xin Dịch tả lợn Châu Phi  (NAVET-ASFVAC do Công ty Cổ phần thuốc thú y Trung ương NAVETCO nghiên cứu, sản xuất và AVAC ASF LIVE do Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam nghiên cứu, sản xuất) được đăng ký và cấp Giấy chứng nhận lưu hành.

- Tăng cường theo dõi, giám sát lâm sàng đối với các đàn lợn. Trường hợp phát hiện lợn bệnh, nghi mắc bệnh DTLCP, lợn chết không rõ nguyên nhân hoặc lợn, sản phẩm của lợn nhập lậu, nghi nhập lậu, không rõ nguồn gốc thì báo cơ quan thú y địa phương; cơ quan thú y thực hiện việc lấy mẫu để xét nghiệm trước khi xử lý tiêu hủy theo quy định của pháp luật.

2. Khi dịch xảy ra

Thực hiện nguyên tắc “5 không” trong phòng, chống dịch:

(1) Không giấu dịch;

(2) Không mua bán, vận chuyển lợn bệnh, lợn chết, lợn không rõ nguồn gốc;

(3) Không giết mổ tiêu thụ lợn bệnh, lợn chết, lợn không rõ nguồn gốc;

(4) Không vứt lợn chết ra môi trường;

(5) Không sử dụng thực phẩm thừa của người làm thức ăn cho lợn, kể cả khi nấu chín.

- Khi phát hiện lợn có các dấu hiệu của bệnh sốt cao, bỏ ăn hoặc ăn ít, mắt có dử, vùng da mỏng xuất huyết lấm chấm như muỗi đốt,…phải khai báo và thực hiện các biện pháp chống dịch theo hướng dẫn của chính quyền địa phương, cơ quan quản lý thú y.

- Thực hiện che bạt phủ kín ô chuồng hoặc cả dãy chuồng; tiêu hủy ngay toàn bộ đàn lợn tại ô chuồng hoặc cả dãy chuồng khi dịch xảy ra theo hướng dẫn của Cơ quan Thú y. Lập hồ sơ tiêu hủy theo quy định để được nhà nước hỗ trợ khi có chính sách.

- Vệ sinh, thu gom phân, rác, chất độn chuồng, bao bì, dụng cụ đựng thức ăn của đàn lợn bị dịch bệnh để xử lý bằng nhiệt hoặc hóa chất thật kỹ.

- Tiến hành phun thuốc sát trùng với nồng độ gấp 2-3 lần bình thường liên tục trong 3-4 ngày, sau đó mới rửa lại bằng nước sạch, tránh làm bắn nước sang ô chuồng hoặc dãy chuồng kế bên, tiếp tục phun thuốc sát trùng  2-3 ngày tiếp theo. 

- Tiêu độc khử trùng: tiến hành vệ sinh tiêu độc, khử trùng bằng hoá chất đối với chuồng trại, khu vực chăn nuôi, lối ra vào; khu vực tập trung lợn để tiêu huỷ, khu vực chôn lấp tiêu huỷ lợn.

3. Tái đàn sau dịch

Sau khi dịch bệnh được khống chế, nếu có kế hoạch tái sản xuất chăn nuôi, các cơ sở chăn nuôi cần thực hiện:

1. Cơ sở chăn nuôi chỉ được phép tái đàn khi đáp ứng các điều kiện sau:

- Chủ cơ sở chăn nuôi phải thực hiện kê khai với Ủy ban nhân dân các xã, phường, thị trấn trước khi thực hiện việc tái đàn.

- Có quyết định công bố hết dịch Dịch tả lợn Châu Phi của cơ quan có thẩm quyền. Trong trường hợp địa phương chưa công bố hết dịch bệnh Dịch tả lợn Châu Phi thì phải được chính quyền địa phương, cơ quan chuyên môn địa phương kiểm tra, xác nhận đáp ứng đủ yêu cầu nuôi tái đàn.

- Thực hiện các biện pháp an toàn sinh học theo các quy định của pháp luật về chăn nuôi, thú y hoặc đã được chứng nhận cơ sở an toàn dịch bệnh, VietGAHP, GlobalGAP trong chăn nuôi.

2. Những lưu ý quan trọng khi thực hiện tái đàn

- Xây dựng, sửa chữa, nâng cấp chuồng trại đảm bảo các điều kiện an toàn sinh học. Phải để trống chuồng và thực hiện nghiêm ngặt việc vệ sinh tiêu độc khử trùng chuồng trại liên tục ít nhất trong 30 ngày trước khi thả nuôi.

- Thực hiện tốt việc vệ sinh, tiêu độc, khử trùng chuồng trại, máng ăn, máng uống, dụng cụ chăn nuôi, có biện pháp ngăn chặn côn trùng, động vật gặm nhấm để tránh mang bệnh từ ngoài vào trong chuồng nuôi. Bổ sung chế phẩm, vitamin  nâng cao sức đề kháng cho đàn lợn. Thực hiện tốt việc chăm sóc nuôi dưỡng, theo dõi dịch bệnh, áp dụng các biện pháp an toàn sinh học.

- Chỉ mua con giống rõ nguồn gốc ở các cơ sở có uy tín, kết quả xét nghiệm âm tính với bệnh Dịch tả lợn Châu Phi và có giấy chứng nhận kiểm dịch và đối với các trường hợp mua con giống ngoài tỉnh.

-  Thực hiện việc tái đàn từ từ bằng cách nuôi chỉ báo trong khoảng thời gian ít nhất 21 ngày với số lượng hợp lý (chỉ nuôi với số lượng khoảng 10% tổng số quy mô của chuồng nuôi), theo dõi bảo đảm không có dịch bệnh tái phát

- Theo dõi, giám sát chặt chẽ số lợn nuôi chỉ báo hàng ngày trong thời gian ít nhất 21 ngày; trường hợp cần thiết phải lấy mẫu xét nghiệm phát hiện mầm bệnh Dịch tả lợn Châu Phi (chủ cơ sở có thể tự lấy mẫu dưới sự giám sát của cán bộ thú y để gửi đến Cơ quan xét nghiệm). Trường hợp nghi lợn mắc bệnh, phải khai báo ngay cho chính quyền địa phương, Cơ quan Thú y và áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định.

- Kết thúc thời gian 21 đến 25 ngày nếu đàn lợn nuôi chỉ báo, không có biểu hiện bệnh hoặc mẫu xét nghiệm cho kết quả âm tính với bệnh Dịch tả lợn châu Phi các cơ sở chăn nuôi có thể tiếp tục thực hiện tái đàn. Tuy nhiên vẫn phải cẩn trọng, tránh thiệt hại khi dịch bệnh tái phát./.